Czy metoda d’Hondta wypacza wyniki wyborów

(Napisane 12.07.2011, lekko zmodyfikowane)

Popularne rozumienie metody d’Hondta przeliczania głosów na mandaty opiera się na stwierdzeniu, że metoda ta premiuje większych kosztem mniejszych. Tak jest na poziomie ogólnym w istocie, ale już nie w szczegółach. Sama metoda przeliczania nie jest zbyt skomplkowana, zobacz np. pl.wikipedia.org/wiki/Metoda_d%27Hondta

Wydawałoby się, że duży dostaje więcej niż mniejszy, ale to niekoniecznie prawda. Porównajmy sobie wyniki wyborów do Sejmu z 2007 r.

Procent głosów na partie w kolejności PO, PiS, SLD(LiD), PSL, MN (źródło: wybory2007.pkw.gov.pl/SJM/PL/WYN/M/index.htm):

41,51%; 32,11%; 13,15%; 8,91%; 0,2%

po uwzględnieniu tylko tych, którzy zdobyli mandaty:

43,29%; 33,49%; 13,72%; 9,29%; 0,21%

mandaty:

209, 166, 53, 31, 1

procent zdobytych mandatów:

45,43%; 36,09%; 11,52%; 6,74%; 0,22%

różnica:

2,14; 2,60; -2,18; -2,55; 0,01

MANIPULACJA!!! SPISEK!!!?

PO zdobyła o 29,3% więcej głosów od PiS a ma „tylko” o 25,9% głosów więcej. Czy zatem d’Hondt nie działa, tak jak to jest w powszechnej świadomości? Działa. Ale na poziomie okręgu wyborczego. A tu już mamy często zupełnie inne wyniki, niż ogólnopolskie. Stąd też na ogólny wynik mogą oddziaływać różnice regionalne. Przykład (unreal):

• mamy 4 partie, 3 z nich zdobyły w skali kraju po 30%, jedna 10%
• okręgi i liczba mandatów z obecnych ustaw wyborczych w Polsce
• partia 1 Polska Równych Okręgów – w każdym okręgu ma 30% głosów
• partia 2 Polska Małych Okręgów – zdobywa 38% poparcia w 31 okręgach o mniejszej liczbie mandatów (7-12) i 11% w 10 większych (13-20)
• partia 3 Polska Dużych Okręgów – 20% w 19 okręgach małych (7-10), 26% w 14 okręgach średnich (11-13) , 50% w 8 (14-20)
• partia 4 Reszta Jest Najważniejsza – bierze resztę 6 do 12%

Jaki będzie podział mandatów?

(dla zabawy trochę do przewinięcia w dół, proszę obstawić wcześniej wynik)

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

• Partia 1 Polska Równych Okręgów – 148
• Partia 2 Polska Małych Okręgów – 137
• Partia 3 Polska Dużych Okręgów – 142
• Partia 4 Reszta Jest Najważniejsza – 33